Kafes Kuşlarının Bakım Ve Beslenmesi

Kafes kuşlarının sağlığı fiziksel olarak iyi bakılmalarının yanında yaşadığı evdeki psikolojik durumla ilgilidir. Kuş seçimi yapılırken davranış özelliklerinin iyi bilinmesi gerekir. Örneğin konuşan kuşlar oynamaktan hoşlanmazlar. Kuş sahibi olunurken veya kuş yetiştirciliği yapılırken dikkat edilmesi gereken en önemli özellik kuşların fizyolojik ve psikolojik özelliklerinin iyi bilinmesi gerekir.

Kafes Şartları

 Evde bakılan kuşların kafeslerinden çıkıp kendilerini yaralamalara ve ev eşyalarına zarar verebilirse de kuş sahipleri kuşa özgürlük sağlamak ve egzersiz amacıyla uçmalarına izin vermektedir .Uçmasına izin verilirken kuşu iyi izlemek gerekir.

Kafes kuşun büyüklüğüne göre rahat hareket edebileceği boyutlarda olmalıdır. Kafes kuşları tarafından eğilmeye , parçalanmaya , ayrılmaya dirençli olmalı ve toksik olmayan , kolay temizlenebilir materyalden yapılmalıdır. Kolay temizlenebilmesi için kafeste köşe sayısı az , yüzey alanı sınırlı  ve su ile yemlikleri silikondan olmalıdır. Kafeste V şeklinde kısımlar olmamalı, kafes kapısı geniş olmalıdır.

Kafes altlığı olarak gazete kağıdı, kağıt mendil tercih edilmektedir.

Muhabbet kuşları hareket etmeyi sever, bu yüzden kafes yüksek ve geniş olmalıdır. Kanarya ve ispinozlar ise uçmayı sever ve uçmaya elverişli, geniş ve uzun kafeslerde bakılmalıdır. Cockateil’lerin ihtiyacı olan kafes ise tepelerinin ve uzun kuyruklarının kırılmayacağı yükseklikte kafeslerdir.

Kafes, kuş tüneğindeyken göğüs hizasında olacak şekilde yerleştirilmelidir. Bundan daha alçak olması, kuşun heyecanlanmasına ve kendini savunmasız hissetmesine neden olur. Göğüs hizasından yükseğe de yerleştirilmemelidir, çünkü yükseklik, kuşlarda üstünlük anlamına gelir. Kuş, güneşli, hava akımı olmayan bir bölgeye yerleştirilmelidir. Direk gün ışığı almaları kuşlar için stimüle edici etkiye sahip olmakla birlikte sıcak yaz günlerinde fazla ısınmamalarına dikkat edilmelidir.

Sıcaklık ve Nem

 Sağlıklı bir kuş, sahibinin yaşadığı ısıyı tolere edebilir. Isıdaki ani değişmeler kuş için potansiyel tehlike oluşturur. 90 Fahrenight’tan yüksek sıcaklıklarda pet kuşların çoğu sık nefes alma ve kanatları vücuttan uzak tutma gibi fazla ısınma belirtileri gösterir. Pet kuşlar genelde geniş bir nem aralığına uyum gösterme kapasitesine sahip olmakla birlikte, subtropikal iklimlerden gelen kuşlar evde lokal nem artışlarından fayda sağlarlar. Bu durumda tüyler kuruyana kadar kuşu sıcak tutmak gereklidir.

Oyuncaklar

Oyuncaklarla oynamaları , mental olarak oyalanmaları , fiziksel egzersiz yapmaları ve gaga bakımı için yararlıdır. Seçilen oyuncaklar kuşa zarar vermemelidir. Oyuncakların sayısı sınırlı olmalı , temiz kullanılmalı ve ilgiyi devam ettirmek için yeryer değiştirerek kullanılmalıdır. Zincirler hayvanların ayak ve gagasında travmalara neden olur.

Beslenme

 Son zamanlarda kuşların günde 2 kez beslenmesi önerilmektedir. Yemlik ve suluklar dışarıdan değiştirilebilir özellikte olmalı ve devrilmemesi için sıkıca tutturulmalıdır.

Kuşlar öğünleri sabah erken ve akşam erken yerler. Genç kuşlar ise günde 4 kez beslenirler.
Kuşların ırk ve aktivitelerine göre ayarlanmış çeşitli ticari gıdalar vardır. Ticari gıdalar verilirse temiz su dışında tohum , vitamin, mineral ve iri kum verilmesine gerek yoktur. Diyetin %20den fazla olmamak koşulu ile meyve ve sebzeler verilebilir. Bozulma ve saçılma nedeniyle önlerinde gıdalar sürekli tutulmamalıdır. Kuşlara temiz ve toksik olmayan taslarda su verilir. Su ve gıda kaplarının yan yana konulması önerilmez ve sulukların günlük yıkanıp dezenfekte edilmesi gereklidir.
Kuşlarda yeni gıdaya geçiş zordur. Kuşu yeni gıdaya alıştırmak için şunlar uygulanmalıdır:
1-) Yeni gıda erken konulur ve gün boyu verilir , eski gıda sabah öğle arası ve akşam üstü 15 dk verilir.
2-)Yeni yeme alışkın sağlıklı bir kuşun yanına konularak alıştırılabilir.
3-)Ticari gıda ile tohum karışık verilir , tohum giderek azalır . Ticari yiyeceği yemeye başladıktan sonra tohum çıkarılır.
4-)Kuş yeni bir ortama alınır ,yeni gıda özellikle su kabının etrafına yerleştirilir.
5-)Yeni gıda elle verilir.

Kuş bakıcıları ilk okul çocuğunun temel beslenmesini dikkate alarak kuşunda ekmek , tahıl , gereksinimi olduğunu düşünmektedirler. Fakat kuşun evdeki durumu göz önüne alındığında fazla yağ ve kalori almasına gerek yoktur.
Havuç , ıspanak ,brokoli , meyva suyu , patates, bal kabağı, kayısı ve turunçgiller belirli oranlarda verilebilir.
Tahıllarda B vitamini kabuk bölgesinde olduğu için kabuğu çıkarılmış ticari yemlerde vit B düşüktür. Protein olarak peynir, pişmiş yumurta, tavuk az miktarda verilebilir ve olgun baklagillerden dengeli amino asit sağlanabilir. Kuş yemine vitamin ilavesi kontrolü mümkün olmadığından güvenilmesi güçtür. Vitaminlerin suya karıştırılması bakteriler için uygun ortam oluşturacağından iyi bir uygulama yöntemi değildir. Yazın üreme dönemini takiben gıdaların enerji ve protein içeriği azaltılır , bitkisel kısmı arttırılır.Sıcak havalarda vitA gereksinimi artar.
Evde bakılan kuşlarda zaman gaga , tırnak , ve tüy bakıma gereksinim duyulur. Gaga normalde aşırı uzamaz. Yalnız keskinliği problem yaratabilir. Gaga şekline zarar verilmeden törpülenebilir.
Tüy bakımı için kuşlar üzerine su püskürtülerek kuşun kendi tüyünü düzenleme isteğini arttırmak gerekir.

 Kuş sağlığı ve Hastalıkları

 Göz, Gaga, Tırnak hastalıkları: Temiz, canlı bakan bir göz ile; parlak, pürüzsüz bir gaga sağlıklı bir kuştaki ilk belirgin özelliklerdendir. Sıkça temizlenmeyen bir kafeste barınan kuşlarda enfeksiyon kapma olasılığı yüksektir, zeminde kumlu kağıt kullnımı, nemli artıkların bulunmaması hijyen açısından önemlidir. Ayaklarda pullanma ve matlaşma olmaması gerekir. Ayakta mantar oluşumu bakımsız kafes kuşlarında sıklıkla rastlanan bir hastalıktır. Ayak ile kaşıdığı gaga ve göz çevresine bu mantarı bulaştıran kuşlarda lokal yolla hekim tarafından yapılacak tedavi ile kısa sürede sonuç alınabilir.

 Tüy ve deri parazitleri: Toplu kafeslerde bulunan kuşlardan birini aldığınızda ya da kuşunuzun yanına sonradan bir eş aldığınız karşılaşabileceğiniz bitler, gözle görülebilir ve kırmızı renktedirler. Profesyonel spreyler kullanılarak hem kuşun vücudunu hem de yemlikler ve suluk çıkartılarak tüm kafes ve aksesuarlarına hekimin önereceği doz ve zamanlarda uygulama yapılmalıdır.

 İshal: Sulu dışkılama, genellikle beyaz renklidir. Halsizlik, sık dışkılama ve hareketsizlik önemli belirtilerindendir. İshalin oluş nedenlerine üşütme, bozuk ve çürümüş yeşillikler, bayat ve açık mamalar, soğuk su ve gıdalar ve fazla yeşillik verilmesi örnek gösterilebilir. Tedavide ilk olarak beslenme şekli değiştirlmeli, diğer kuşların yanından ayrılmalı ve hekim tarafından tavsiye edilen ilaç uygulamasına acilen başlanmalıdır. Göz ardı edilen ishal vakalarında ölümler meydana gelebilir.

Kabızlık: Dışkılamanın azalması, hareketsizlik, az yeme, tüyleri kabartma ve çok katı dışkı önemli belirtilerdendir. Kuşların temel beslenmesindeki hazır ve doğal tahıllardır. Bunların yanında, taneli bitkiler kadar olmasa da taze meyve ve yeşilliğe de ihtiyaç duyarlar. Bu gereksinimler yeterince karşılanamadığı zaman beslenme ve sindirim dengeleri bozulur. Bu bozukluklardan biri de kabızlıktır. Aşırı durumlarda hekim tarafında  lavman yapılır. Bunun dışında yeni başlayan dönemlerde fark edildiğinde suya katılan ilaçlar ile ve uygun oranda yeşillik takviyesi bu sorunu çözecektir.

Sindirim sistemi: Kuşlarda diş olmadığı için sindirim ağızda başlamaz ve çiğnenmeyen yem ve gıdalar doğrudan mideye ulaşır. Yenilen yemlerin tamamı sindirilemeyeceği için kilo kaybı ve sindirim sistemi rahatsızlıkları oluşur. Kuş kumu kullanımı, midyedeki yiyeceklerin kırılarak sindirimini kolaylaştırır.

Yumurtlama zorluğu: Çiftleşmeden 18-21 gün kadar sonra yumurtlaması beklenen kuş, bu zamanı geçirdiğinde yumurtlama zorluğu çektiği anlaşılır. Durgunlaşan kuş, hareketsizleşir ve kafesin bir köşesinde uyuklar halde durarak zaman geçirir. Bu durumun nedenleri; yumurta kanalının dar olması, kuşun genç olması ve yumurtmala dönemindeki mevsimin yeterince sıcak olmaması olarak açıklanabilir. Hekim müdahalesi gerektiren bu durum geç kalındığında ölümle sonuçlanabilir.