Kalça Displazisi Nedir?

 Kalça displazisi, kalça eklemindeki uyumsuzluk ve buna bağlı olarak şekillenen gevşeklik nedeniyle uluşan biomekanik, gelişimsel ortopedik bir bozukluktur. Kalça ekleminin dejeneratif eklem hastalığı ya da artritis’i olarak da tanımlanabilmektedir. Kalça eklemini oluşturan kemik başının (femur)  eklem çukuruna (asetabulum) temas etmesi, tam olarak uyum sağlayamamsı sonucu kemik başında deformasyonlar ve buna bağlı olarak da kalça ekleminde ağrı, kareketlerinde sınırlanma ve topallık görülür.

  Bu hastalık özellikle Alman çoban köpeği, Labrador, Golden Retriever, Kangal, Danua ve Saint Bernard gibi büyük ırk köpeklerde görülmekte ve genetik olarak diğer kuşaklara aktarılabilmektedir. Ancak hastalığa bütün köpek ırklarında ve hatta kedilerde bir rastlanmaktadır.

 Hastalığın büyük ırk köpeklerde daha çok görülmesinin nedeni hızlı büyüme ve ağırlık artışı ile genetik özelliklerdir. Hızlı büyüme ve ağırlık artışı ile birlikte ekleme binen yükü taşıyan ligamentler, kaslar ve eklem kapsülü gevşer ve normalde birbirine temas eden iki kemiğin teması bozulur, bu da eklemin yapısında ve şeklinde bozukluğa neden olur.

 Hastalığın belirtileri nelerdir?

 Hastalık belirtileri eklemde oluşan yanıgıya, eklemdeki gevşekliğin derecesine ve hastalığın dönemine göre değişkenlik göstermektedir. Hastalığın erken safhasında koşmada, zıplamada, tırmanmada isteksizlik, kalkarkan zorluk çekmek, aktivitede azalma, özellikle ekzersizden sonra artan aralıklı veya devamlı topallık görülmektedir. Geç döneminde ise bu belirtilere ek olarak yürüyüş sırasında sürtünme seslerinin gelmesi, arka bacak kaslarında zayıflama, kalça eklem hareketlerinde kısıtlanma görülebilmektedir.

 Kalça dislazi için risk faktörleri nelerdir?

 Genetik faktör (yapılan tüm bilimsel araştırmalar kalça dislazisinin genetik bir hastalık olduğunu göstermektedir), beslenme (obes köpeklerde belirtiler çok daha şiddetli olmaktadır), hızlı büyüme (3-10 ay arasındaki büyüme hızı displazi oluşumunda risk faktörü olarak tespit edilmiştir) ve egzersiz ( düzenli yapılan egzersizlerin eklem sağlığı açısından oldukça önemlidir).

 Kalça displazisi nasıl teşhis edilir?

 Hatalığın tanısı hastanın klinik belirtileri, fiziksel muayene sonuçları ve kalça ekleminin uygun pozisyonlarda alınmış röntgenleri ile konulabilir. Kalça çıkığı probleminin bilinen en erken teşhisi Pensilvanya Üniversitesi tarafından geliştirilen özel bir röntgen tekniği ile mümkün olmaktadır ki “ Penn-Hip radyografisi” adı verilen bu teknikle 4 aylık köpeklerde kalça displazisine neden olan kalça eklemi gevşekliği ortaya konabilmektedir. Bu tekniğin en önemli avantajı bu yaş grubunda hastalığın teşhisinin ancak 4-5 aylık hayvanlarda uygulanabilen ve hiçbir metal implant uygulamasına gerek olmadan hastalığı %80 başarı ile çözümleyebilen “juvenil symphisiodesis” operasyonun uygulanmasına imkan tanımasıdır. Bu teknik de merkezimizde başarı ile uygulanmaktadır.

 Kalça Displazisinin Tedavisi Nedir?

 Hastalığın tedavisinde kalça displazisinin derecesi, eklemde dejenerasyonun oluşup oluşmadığı, hastanın yaşı, cinsiyeti, ortamı göz önünde bulundurulur ve bu değerlendirmeye göre tedavi biçimi seçilir. Erken teşhis her zaman için büyük bir avantajdır.

 Kalça displazi cerrahi olarak JPS (Juvenil Pubic Symphisiodesis), TPO (Triple Pelvic Osteotomy), Darthroplasti, Caput Femoris Rezeksiyonu ve Total kalça protezi gibi operasyonlarla gerçekleştirilmektedir. Alternatif olarak akapunktur, fizik tedavi, altın implantasyonu gibi uygulamalardan da yararlanılmaktadır.

 Juvenile Pubic Symphisiodesis (JPS)

 Bu operasyon 20 haftalıktan küçük tercihen 16 haftalık distrasksiyon indeksi yüksek yani kalça eklemi çok gevşek olarak tespit edilmiş köpek yavrularına uygulanır. Operasyonda kalça kemiğinde normal koşullarda köpek 5,5 aylık olana kadar büyümeye devam edecek olan bir büyüme plağı elektrokoter aracılığıyla yakılarak daha köpek 4 aylıkken büyümesi durdurulur. Kalça kemiği diğer alanlarda büyümeye devam eder ve oluşan yeni kalça kemiği şekli bir kanat gibi uzanarak femur başlarını daha fazla örter. Bu operasyon sayesinde hiçbir metal implant uygulamasına gerek olmadan hastalığın tedavisi %80 başarı ile çözümlenebilmektedir.

 Triple Pelvic Osteotomie (TPO)

 TPO, gün geçtikçe popülarite kazanan bir tedavi yöntemidir ve operasyonda amaç özel osteotomilerle (kemik kesileri) ve TPO plağıyla,   kalça eklemine yeni bir anatomik form vererek çıkık oluşmasına engel olmak olarak özetlenebilir. Bu oluşturulan yeni anatomik form form sayesinde eklemdeki gevşeklik giderilmiş olur.

 Femur Başının Eksizyonu

 Bu operasyon TPO veya JPS gibi koruyucu değil kurtarıcı bir operasyondur. Hastanın femur başı uygun yerinden ve uygun şekilde kesilerek kalça ekleminde dejenere olmuş kemikler arasındaki temas ortadan kaldırılır.  20 kg altındaki köpeklerde sonuçlar oldukça başarılı sonuç vermektedir.

 Darthroplasty (Dorsal Acetebular Rim Arthroplasty)

 Bu operasyon tekniğinde kalça kemiğinden çıkarılan kemik lamelleri femur başındaki eklem yüzeyini kaplayacak şekilde bölgeye yerleştirilmektedir. Bu yöntemle femur başının tekrar çıkmasını engelleyen yeni bir kemik dokusu oluşturulmaktadır. Her yaşta uygulanabilmektedir. Ancak eklemde çok şiddetli bir dejenerasyon oluşmuş ise işe yararlılığı tartışmalıdır.

 Total Kaçla Protezi

 Hastalığın zamanında teşhis edilemediği ya da tedavinin uygun olarak yapılamadığı durumlarda ilerleyen dejeneratif eklem hastalığı maalesef geri dönüşümsüz hale gelir ve bu aşamadan sonra hastalığın başarılı tedavisi sadece Total Kalça Protezi uygulaması ile mümkün olabilmektedir. Ancak bu uygulama yüksek maliyet sebebi ile henüz ülkemizde uygulama alanı bulamamıştır.